Bitkilerde Büyüme ve Gelişmeyi Neler Etkiler?
Bir bitkinin tohumu doğada çimlendiği yerde
büyür ve gelişir. İlk kök, gövde ve yapraklarının gelişimiyle birlikte bitki
büyümesini sürdürür. Genç bir fidan geliştikçe kökleri toprağın derinliklerine
uzanır, gövdesi kalınlaşır, yeni dalları ve yaprakları oluşur. Bitkiler
yaşamları boyunca büyümeye devam eder.
Bitkiler gelişimlerini kalıtsal materyaldeki bilgiler doğrultusunda sürdürmekle
birlikte çevre koşullarından etkilenir. Bitkilerin büyüme ve gelişmesini
etkileyen bu koşullar genellikle su, mineraller, sıcaklık, ışık, oksijen ve
karbondioksittir.Hayvanlarda Üreme, Büyüme ve Gelişme
Omurgasız hayvanların birçoğunun bölünme, tomurcuklanma, rejenerasyon gibi
yollarla eşeysiz olarak çoğalabildiklerini öğrendiniz. Eşeyli üreme ise
omurgalı ve omurgasız hayvanlarda yaygın olarak görülen üreme biçimidir.
Dış Döllenme
Kurbağalar ve
balıkların çoğu üreme hücrelerini suya bırakır. Su, yumurta ve spermin
kurumasını önler. Örneğin üreme döneminde erkek somon balığı gölün dibinde
çakılların arasında bir yer hazırlar. Dişi somon burada derin olmayan bir
çukur kazarak yumurtalarını bırakır. Hemen sonrasında erkek somon yumurtalar
üzerine spermlerini boşaltır.
|
Yumurta
ve spermin dişi vücudu dışında birleşmesine dış döllenme denir. Dış döllenme yüksek
risk içerir. Havuz, göl, ırmak ve denizlere bırakılan pek çok üreme hücresi
kaybolur ya da diğer hayvanlara yem olur. Üreme hücreleri ayrıca sulardaki
beklenmeyen sıcaklık değişimlerinden ya da su kirliliğinden etkilenebilir. Dış
döllenme yapan canlılar bu risklere karşı çok sayıda üreme hücresi oluşturur ve
bırakır. Sayının çok olması döllenme şansını artırır. Bazen binlerce yumurtadan
bir ya da ikisi hayatta kalıp yetişkin bir birey olabilir. Bu nedenle balık ve
kurbağalar çok sayıda yumurta bırakarak ürer.
İç Döllenme
Karalarda yaşayan böcek, sürüngen, kuş ve
memelilerde iç döllenme görülür. İç döllenme, yumurta ve spermin dişi
vücudu içinde birleşmesidir. İç döllenme, döllenmeyi ve yavruların hayatta
kalma şansını artırır. Çünkü dış ortama bırakılmayan üreme hücreleri ve
döllenmiş yumurtanın kuruması engellenir. Ayrıca iç döllenme sayesinde
yumurta, zor çevre koşullarına ve diğer canlılara karşı da korunur.