Yakıtlar ve Çevre
Çevrenizdeki hava eğer temiz ise göremezsiniz,
kokusunu alamazsınız. Sanayi tesislerinin bulunduğu yerlere yakın yaşıyorsanız
ve bu tesislerin bacalarında filtreler bulunmuyorsa çıkan dumanın havayı nasıl
kirlettiğini fark edersiniz. Kirli havanın kokusunu alırsınız. Kirliliğin
nedeni, yanan fosil yakıtlardan açığa çıkan dumandaki gazlar ve bazı
parçacıklardır.
Yanma sırasında oluşan karbondioksit ve diğer
zararlı gazlar atmosfere yayılır. Aynı zamanda duman ve içerdiği küçük
parçacıklar da havayı kirletir.
Hava kirliliği insan sağlığını olumsuz yönde
etkiler ve özellikle astım, bronşit gibi solunum yolu hastalıklarına neden
olabilir. 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Anadol Yayınları Ders Kitabı Cevapları
Ayrıca karbondioksit, küresel ısınmaya neden
olan sera gazlarından biridir. Yerküreyi saran atmosfer tabakası doğal sera
etkisi yaratarak yeryüzünü sıcak tutar. Bu durum, bir bitki serasının
camlarının güneş ışığının bir kısmını geçirip içeride tutarak seranın sıcak
kalmasındaki rolüne benzetilebilir.
Yandaki şekilde
gösterildiği gibi atmosferde bulunan gazlar ve bu gazlardan özellikle
karbondioksit doğal sera etkisinin oluşumunda önemlidir. Çünkü bu gazlar
yerküreye ulaşan ve atmosfere geri yansıyan ışınları tutarak yeryüzü
sıcaklığının belli bir dengede kalmasında rol oynar. Doğal sera etkisi aynı
zamanda iklim değişimlerinde de etkilidir.
Fosil yakıtların uzun yıllardır kontrolsüz
kullanılması ve ormanların azalması nedeniyle atmosferdeki karbondioksit
miktarı artmıştır. Bu da doğal sera etkisini kuvvetlendirmiş, dünyanın ısınmasına
yol açmıştır. Küresel ısınma olarak adlandırılan bu durum önemli çevre
problemlerinden biri hâline gelmiştir. 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Anadol Yayınları Ders Kitabı Cevapları
Fosil yakıtların bir başka etkisi de hava
kirliliği sonucu atmosferde artan zararlı maddelerin yağışlarla yeryüzüne
inmesidir. Asit yağmuru olarak adlandırılan bu yağışlar aşındırıcı ve yakıcı
özellikte olduğu için canlı ve cansız varlıkları olumsuz yönde etkilemektedir.
Yakıtların
ısı amacıyla kullanımının insan sağlığı ve çevre üzerindeki etkilerini araştırmak
için aşağıdaki etkinliği yapınız.