FİNLANDİYA ÖĞRETMEN YETİŞTİRME SİSTEMİ
Finlandiya’da bütün öğretmenlerin eğitimi ve yetiştirilmesinden üniversite ve politeknikler sorumludur. Finlandiya’da öğretmen olmak isteyen bir öğrenci programa katılabilmek için üniversite giriş sınavında ve daha sonra yazılı sınav, mülakat ve örnek ders anlatımından oluşan kabul testlerinden başarılı olmak zorundadır.Bu aşamaların sonunda öğretmenlik için müracaat eden öğrencilerin yaklaşık %10’u öğretmen yetiştirme programına kabul edilir. Okul öncesi öğretmenleri ve sınıf öğretmenleri üniversiteler bünyesinde yer alan eğitim fakültelerinde veya öğretmen yetiştirme bölümlerinde yetiştirilir. Sınıf öğetmenleri eğitim fakültelerinden beş yıllık bir eğitimin sonunda eğitim alanında bir yüksek lisans derecesiyle (300 AKTS kredisi) mezun olurlar. Okul öncesi öğretmenleri için ise eğitim alanında üç yıllık eğitimin sonunda lisans derecesine (180 AKTS kredisi) sahip olmak yeterlidir. Sınıf öğretmenlerinin seçimi üniversite giriş sınavına göre yapılmaktadır. Sınıf öğretmenliği ülkede çok prestijli bir meslektir. Sınıf öğretmenliği programları üniversitelerin en çok tercih edilen programlarındandır ve başvuranların ancak %10-15’i programlara kabul edilebilmektedir.
Temel eğitim ve üst orta öğretimdeki branş öğretmenleri ile mesleki eğitimde görev yapan kültür dersleri öğretmenleri üniversitelerin belirli alanlarında bir veya iki yıl okuduktan sonra veya kendi alanlarında eğitimlerini (yüksek lisans) tamamladıktan sonra öğretmen üniversitelerdeki öğretmen yetiştirme bölümlerine başvurmakta ve AKTS sistemine göre 80 teori ve uygulamanın birlikte sunulduğu pedagojik formasyon dersleri almaktadır. Branş öğretmenlerinin öğretmen yetiştirme bölümlerince seçimi de başvuranların alanlarındaki akademik ortalamalarına göre ve mülakatla yapılmaktadır. Meslek öğretmenleri kendi alanlarında yüksek lisans derecesini aldıktan ve üç yıl iş deneyimi kazandıktan sonra üniversitelerdeki öğretmen yetiştirme bölümlerinin politekniklerdeki benzeri olan meslek öğretmeni yetiştirme bölümlerine başvurarak AKTS sistemine göre 80 kredilik terori ve uygulamanın birlikte sunulduğu bir pedagojik formasyondan sonra öğretmen olabilmektedir.
Finlandiya’da öğretmenlerin hizmetiçi eğitiminde temel sorumluluk çalışılan kurumlara aittir. Öğretmenler yılda en az üç günlük bir hizmetiçi eğitim programına katılmak zorundadır.
Öğretmenlerin hizmet içi eğitimleri üniversitelerin sürekli eğitim merkezlerinde, üniversite ve politekniklerin öğretmen yetiştirme bölümlerinde veya yaz üniversitelerinde yapılmaktadır.
Ülkedeki öğretmenlerin %94’ü kadrolu çalışmaktadır. Öğretmen atamaları genellikle yerel yönetimlerin sorumluluğundadır. Öğretmen maaşları bölgeden bölgeye değişiklik gösterebilmektedir. Öğretmenlerin haftalık ders yükleri 16 ila 24 arasında değişmektedir.
(Eğitim sistemi Finlandiya'da son 200 yıldır bu şekilde işliyor ve hiçbir değişikliğe uğramamış. Tarih kitaplarında 200 yıl önce bağımsızlığını kazanan ve ülkenin her tarafı bataklık olan bir ülkenin halkının bu eğitim sayesinde sadece bir kuşakta ülkeyi bayındır hale getirdiği ve her tarafı yeşillik yaptığı açık bir şekilde belirtiliyor.)
İlk ve ortaöğretime öğretmen yetiştirme 1971’de yüksek öğretim bünyesine alınarak öğretmenlerin üniversitelerden mezun olma zorunluluğu getirilmiştir. İlk ve ortaöğretim okullarında görev alacak sınıf ve branş öğretmeleri yüksek lisans mezunu olarak yetiştirilirler.
Öğretmen yetiştirme süreci, araştırma temelli oryantasyon, ulusal ve uluslar arası değerlendirmeler ve pedagojik bir programı içeren yapıyı arz eder. Bu bakımdan öğretmen yetiştirme oldukça zorlu ve yoğun bir öğretim sürecine tabidir. Öğretmenlik mesleği Finlandiya’da oldukça önemsenen bir alandır.
* Finlandiya’nın PISA da elde ettiği başarısının altında yatan en önemli sebeplerin başında öğretmen yetiştirme programı gelir . Bu programın en önemli özelliği başlangıçta motivasyonu yüksek ve yetenekli öğrencileri programa kabul ederek öğretmen eğitiminin kalitesini sürekli yüksek tutmayı başarmaktır.
* Finlandiya’da öğretmen olmak isteyen bir öğrenci programa katılabilmek için üniversite giriş sınavında ve daha sonra yazılı sınav, mülakat ve örnek ders anlatımından oluşan kabul testlerinden başarılı olmak zorundadır.
* Bu aşamaların sonunda öğretmenlik için müracaat eden öğrencilerin yaklaşık %10’u öğretmen yetiştirme programına kabul edilir.
* Hak kazanan öğrenciler branşlarıyla ilgili dersleri ünversitenin fen ya da sosyal bilimler fakültesinden alırlar. Bu derslerden sonra formasyon derslerini almaya başlarlar.
* Öğretmen adayları eğitim boyunca 4 aşamadan oluşan ve 2 yıl süren bir staj eğitimine tabi tutulmaktadır.
Branş öğretmenlerinin eğitim sürelerince almaları gereken ders kredileri aşağıdaki çizelgelerde gösterilmektedir.
